Page - 38 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Volume 2/2016

38 Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış birçoğunun, başlarından geçenleri kelimelerle ifade edilemeyecek kadar dehşet ve acı verici olması nedeniyle kendilerine sakladığını görüyor. Kimsesiz kalanların büyük bir kısmı, geç- mişleri hakkında konuşmayı tabu kabul ediyor. Konuşmak istememekten ziyade konuşamı- yorlar. Bu, hayat boyu peşlerini bırakmayan sessiz bir ıstıraba dönüşüyor (Vegh 1984, aktaran Thompson, 1999, 139). Aile içinde savaş döneminden bahsedilmemesinde, dedelerin Nazilik tecrübeleri belirle- yici oluyor. Genç bir erkek görüşmecimin, çok sonra öğrendiği, dedesinin SS subayı olmakla ilgili tecrübelerini “kara bir geçmiş” olarak yorumlaması dikkat çekicidir. Hiç tanınmayan bu karanlık geçmişin sahiplenilerek onunla yüzleşme girişimleri, savaş belleğinin, tozlu rafların- dan çıkarılmasına fırsat sunuyor: “Benim dedem SS generaliydi. Hatta bir buçuk sene hapiste yatmış savaş suçlarından dolayı. Almanlar Nazilik konusunda çok sessiz kalırlar, fazla konuşmazlar. Ben çok geç öğrendim Holokost olayını. Hatta çizgili pijamalı çocuk filmini izleyince o anda öğrendim. On on bir sene önceydi bu. Gaz odasına falan sokuyorlar… Anneme gerçek mi falan dedim. Ben tabi böyle bir şoka uğradım, biz ne yapmışız ya?. Kötü oldum tabii ister istemez. Hiç konuşulmuyordu bizde ve genellikle Alman ailelerinde öyledir. Bir kara geçmiş olduğu için pek bahsedilmez. Şimdi ben soruyorum dedem anlatıyor. Biraz fotoğraf gösteriyor. Hatta dedemin babasının wikipedia sayfası da var. Oradan da biraz öğrendim”. (K.A., erkek, 20, annesi Baden-Württemberg eyaletinden) Görüşülenlerin önemli bir kısmı, aile üyeleri arasında savaşla ilgili kabuslar görenlerin, savaşa katılmaya bağlı olarak ıstırap çekenlerin ve kendini sorgulayanların olduğundan bahsetmiştir. Rüyalar, SS subaylarına dönüştürülen Alman erkeklerin yaşadıklarını birkaç karede özetliyor: “Şu geçen yıllarda hep kabus görmüş. Yani savaştan çok etkilenmiş, yani negatif bir şekilde. Çok terledi, uyurken uyandı. Panik halinde uyandı, geceleri soruyordu, yok beni almayın gibi…” (L.M.O., kadın, 25, annesi Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinden) Savaş süresince gelişen korkuların yol açtığı travma, Alman ailelerin dramlar yaşamasına neden olarak etkilerini sürdürmektedir. Küçük yaşlarda maruz kalınan savaştan net hatırlanan kare- ler, bugüne gök gürültüsünden bile ürküten korku dolu mirasları taşımaktadır. Savaşla türeyen korkular, yeni korkular üretilmesini kolaylaştırıyor. Gök gürültüsünü, evlerin bombalanmasıyla benzeştiriliyor. Savaş belleği, saklı tutularak unutulmak istense de metaforik çağrışımlar yoluyla da yeniden üretiliyor. Torunlar, eril tarihi öğrenmeye çalışsa da daha çok dişil tarihle karşılaşıyorlar. Sınırlı da olsa aile geçmişlerini öğrendiklerinde yaşanılanları dönemin koşullarında anlamayı deniyorlar ve kendilerini sorumlu hissettikleri bu tarihe karşı borçlarını ödemenin yollarını arıyorlar. Savaşla ilgili anlatıların içeriği cinsiyetlere göre farklılaşıyor. Ailelerin savaşla ilişkili aile tarihi, torunların ısrarıyla açıldığında, erkekler daha çok savaşa katılma mecburiyetini, kadınlar ise savaş sürecinde yaşanan zorluklar ve mücadele biçimlerini anlatıyor.