Page - 42 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Volume 2/2016

42 Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış “Osnabrück’de yaşıyorlarmış. Annemlerin evi bombayla yıkılmış. Artık evde yaşayamay- acaklarını anlayınca çocuklar alınıyor, başka şehirlere gönderiliyor. Üç erkek kardeşinin bir tanesi hem savaş sırasında hem de savaştan belli bir süre sonra yetiştirme yurtlarında, ailelerin yanında kalıyor. Abilerden bir tanesi sonra Berlin’e gönderiliyor. Ama herhangi bir şekilde mektuplaşma vb. yoktu. Zarar görmeyen yerdeki ailelere bir şey yapmıyorlar. Amaç yeni nesli devam ettirebilmek. Çünkü Almanya savaşı kazanacak, daha büyüyecek! Bütün Avrupa olacak! Sonrasında insana ihtiyacı var”. (O.E.B., erkek, 41, annesi Aşağı Saksonya eyaletinden) Torunlar arasında, Almanya’nın, aile içi nüfus dengelerini bozan girişimlerini, savaştan sonra kaybettiği nüfusun yerini doldurmak üzere bir nüfus politikası yürütmesi olarak yorumlay- anlar bulunuyor. Burada görüşmecinin, bu siyasi manevrayı meşru görmesi dikkat çekicidir. Vandana Joshi’ye (2011, 832) göre, planlarını savaşı kazanacağı üzerine yapan Almanya’nın bir diğer nüfus politikası, hapishanelerdeki Alman kadınların yabancı erkeklerle kurdukları ilişkilerden doğan çocuklara da ulaşmaya çalışmasıdır. Buradaki anlatılarda aile ve ailedeki kadınların mücadeleci yönlerinin olumlanarak anla- tılması dikkat çekmektedir. Savaş, kadınların bir arada tutma mücadelelerine karşılık ailelerin dağılmasına neden oluyor. II Alman aileler, sosyo-kültürel aktarım ve değişen eğilimler Almanya’da savaşla birlikte başlayan ve savaş sonrasında da sürdürülen siyaset, ailenin içine doğrudan nüfuz ederek aile içi ilişkilerin biçim değiştirmesinde büyük pay sahibidir. Çocukların ayrı yerlere dağıtılması, aile içi dramların yaşanmasına ve ilişki tarzlarının değişmesine neden oluyor. Dağılan aile üyeleri, tekrar bir araya gelmenin yollarını arasa da ailelerin bütünleşme çabaları karşılık bulamayabiliyor. Askerde yaşadıkları tecrübeler ve sahip olunan birçok şeyin kaybedilmesi, savaştan geri dönen erkeklerin aile üyeleriyle yeniden bağ kurmasını zorlaştırarak evden uzaklaşmalarına temel oluşturuyor. Eşleri savaştayken yıkıntıların içinde yol bulmaya çalışan kadınlar ise ken- dilerini akıl hastanelerinde bulabiliyor. Böyle durumlarda akraba dayanışması, parçalanan aile- lerin yaşadığı aile içi dramların artmasını önleme sürecinde önemli bir role sahiptir. Teyze, hala gibi yakın kadın akrabalar, çocukların bakımını sağlayarak sonraki kuşakların hayata tutun- masına katkı sağlıyor. Savaş, kardeşleri sadece fiziksel olarak değil aynı zamanda duygusal ola- rak da birbirinden uzaklaştırıyor. Savaş sırasında devlet eliyle birbirinden koparılan kardeşler arasında uzun yıllar haberleşmenin kesilmesi, kardeşlik ilişkilerinin zedelenmesine yol açıyor. Günümüz tarihçilerinin savaş döneminde yaşanan ayrılmaların aile içi ilişkilerde krizlere neden olduğunu iddia etmesine karşılık Vaizey, savaşa katılan Alman babalar ve geride kalan anne ve çocukların, savaş süresince kendi aralarında sürdürdükleri mektuplaşmalarla ilişkilerini canlı tutmaya çalıştıklarını ileri sürüyor. Vaizey’e (2011, 364-372) göre çocuklar, savaş döneminde anne ve babalarına yaşama gücü kazandırarak hayata tutunma ve yaşamı anlamlandırma süreçlerinde destek oluyor. Çocuklar, ailenin bütün kalmasında köprü görevi üstleniyor. Vaizey’in elde ettiği bu sonuca karşılık benim yaptığım araştırmada torunlar, savaşa katılan Alman dedelerinin savaş süresince aileleriyle çok fazla irtibat kuramadıklarına vurgu yaptılar.