Page - 45 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Volume 2/2016

Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016 Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış 45 biliyor. Köyler, evlilik yoluyla sınıflar arası buluşmaların gerçekleştiği mekânlara dönüşebiliyor. Bir başka ifadeyle açlık ve kıtlık, evlenecek kişinin kim olduğunu belirleyebiliyor: “Anneannem biraz daha şey bir aileden. Tiyatrocular, opera sanatçısılar vb. Dedem daha köylü bir aileden. Dedemle anneannemin evlenme sebebi dedemin hayvan kesebilmesi. O dönem et yemek yasak, aslında kesmek de yasak”. (R.S., kadın, 34, annesi Kuzey Ren-Vest- falya eyaletinden) Savaş sırasında yaşam tarzının değişmesi, kentlilerin eğitim gibi kimi sermaye türlerini genişletmesini önlemesine karşılık aile üyelerinin hayatta kalmasını sağlıyor. Savaşta kıtlığı gören ve açlık çekenler, savaştan sonra sıkı ve disiplinli bir çalışma temposuyla geçmişi telafi etmeye çalışıyor. Bu süreçte üretmeyi bir yaşam biçimi haline getiren Almanlar açısından üret- mek, aynı oranda tüketmek anlamına gelmiyor. Tüketmeyi de belirli bir disiplinle sürdürüy- orlar. Ekonomiye yönelttikleri dikkat, önceleri atık olarak gördüklerini geri dönüştürebilen bir tüketim anlayışı kazanmalarını sağlıyor. Kıtlık tecrübeleri, beslenme konusunda üçüncü kuşaktan benzer davranışlar sergilemelerini beklemelerine yol açıyor. Buna göre savaşı gören kuşaklar, son kuşağın seçici davranışlarını, bir tür savurganlık olarak yorumlayabiliyor. Türk- Alman kuşak, Alman ailelerinde gözlemledikleri üretken davranışları, Türkiye’de ve hatta ken- dilerinde göremeyebiliyorlar: “Teyzem, annemden on yaş büyük. Teyzem liseyi bitiriyor ve o zamanlar üniversite oku- mak isterken devlet üniversite okutmuyor. Nazi, öğretmenleri görevden alıyor. Öğretmen açığı var. Kimi alacaklar? Lise bitirmişleri. Senin üniversiten bu dermiş gibi onu öğret- men yapıyorlar ve köye gönderiyorlar. Aslında bizimkiler köye gidince memnun oluyorlar. Çünkü köyde tereyağı, yumurta vb. var. Köylüler, öğretmen diye ona bunlardan veriyor- lar. Teyzem bütün aileye bakıyor, anneme, anneanneme… Benim ailem aslında yoksul değil ama para pul oluyor. Annem hala katiyen ekmek atamaz. Almanların bayat ekmekten yapılan yemekleri vardır. Annem onu yapar ve dondurur. Annem görürse kızar diye ben ekmeği ondan gizli gizli atarım. Açlık başka bir şey. Eski Almanlar tutumludur. Bunlar, harp görmüş Almanlar. Yeni jenerasyon öyle değil. Eskiler çok çalışkan. Yani bir Türk’ün anlayamayacağı kadar çalışkan”. (B.D., kadın, 55, annesi Bavyera eyaletinden) Yaşanan kıtlıklar, para ile ilgili anlayışlarda birtakım değişikliklere de yol açıyor. Buna göre mülk edinmeye dayalı bir mülkiyet anlayışı yerini, tıpkı sosyal ilişkilerde olduğu gibi birik- tirmekten uzak bir anlayışa bırakıyor. Bu anlayışa göre savaştan sonra kurulan yeni dünya- dan değersiz bulunanlar ayıklanıyor. Savaşta her şeylerini kaybetmeleri, yeni yaşamlarını meta hırsından uzak bir çerçevede kurmalarına ortam hazırlıyor. Yeniden kendi işini kurmak, mülk edinmek ve ihtiyacı olmayan şeyleri satın almak anlamını yitiren davranışlar haline geliyor. Savaşı yaşayan ilk kuşakta, uzun süre kıtlıkla baş etmek zorunda kalmalarına bağlı olarak birtakım korkular gelişiyor. Özellikle savaşla mücadelesini evden yürüten kadınlarda gelişen korkular, güven duygusunu derinden sarsarak ciddi kaygılara dönüşüyor. Savaştan sonra parayla ilgili geliştirilen anlayışlardan bir diğeri, bu kuşağın kaygılarının, sonraki kuşaklara bırakılacak mirasın zamanlamasını değiştirmesidir. Yaşadıkları kaygılar, ömürleri boyunca parayla ilgili olarak çocukları dâhil kimseye güvenememelerine yol açarak miras anlayışında köklü değişikliklere neden oluyor. Mevcut mirasın çocuklar arasında pay-