Seite - 116 - in Lateinisch-Deutsches und Deutsch-Lateinisches Schul-Wörterbuch - Lateinisch-Deutscher Theil
Bild der Seite - 116 -
Text der Seite - 116 -
116 Causa
Causa ct. [ju ßicero'« 3" ' u. nod) fpdtet
gew.] Caussa, ae, /. 1) tic tlrfadje, tcr
©runt, tic SJcranlaffung: c. belli, objur-
gandi; (SPoct.) quae fuit c. consurgere jum
SHufflc^ ett; (feilen) haec jtista c. est ad objur-
gandum ; c. veniendi fuit ut (ne, ut ne) ta*
mit, ta{i; haec (nulla) est c. (ebenfo multae
sunt cc.) cur (quare, quaniobreni, propter
quain, quod, feiten ut) aliquid fiat tif Urfacbc
Warum (taf>) Gtwa« gi-fducb,t; hoc mihi dedit
c. explicandae philosophiae »cranlafitc midj,
tie Sphjlofopfiic tarjufielicn; justara c. afferre
cur gültigen ©runt anführen Warum; in c
esse ©djult et. Hrfadjc fein. 3nebef. A) abU
causa um — willen, wegen (jur 93cjeid)=
nung teä 3wecfc8, te8 künftigen, feiten v-on einet
fd)Pit gegenwärtigen Urfacbc): voluptatum adi-
[>iscendarum c., honoris tui c.; tuä, vesträ
c, mcllcid't aud) tui, vestri c; ejus c. cupio
(volo) id) bin ih,m fefir ergeben, debeo id)
bin ihm rcrbuuten. Selten tem Subft. eter
'Eron. fcorangcfcjt, c. sacrorum, c. nieä. B)
= ©runt, ter »on 3mt. angeführt Witt:
nee erit justior non veniendi morbi c. quam
niortis eine <nU Jtranfhcit entnommene @nt =
fcbultigung te« SJJicbtfommen« roirt nicht gül=
tiger geachtet wetten als eine ecm !tote cntiipm*
mene; aeeipere c. eine G?utfd)ultigung, einen an*
gegebenen ©runt für gültig annehmen. §ier=
ron, ton einer pergegebenen Urfadjc = 33or =
wanb, SBorgcbcn, bcf. per c. unter tem 33or=
irantc (suppicmenti equitatustjue cogendi tafi
er SRccrutcn unt SHeitet fammcln wollte); bei
Spät, fogat c. abfol. = eine Jfraufbctt (tie
3mt. an Etwa» terhintert unfc if>m tafür eine
gültigt (Sntfdniltigimg giebt). C) (Pom.) nihil
caasae ot. nullam causam dico quin tffc babf
S]i$U tagegen taf; cum (non sine) c. nid;t
otjne llrfadje, aus gutem ©runtc.
2) tic Sadic, ndmlicl) A) in tet 9Jcd)l!=
fptjc^c, tcr 55roce^, tic SJcditsfaclje: c.
privata, publica, c. capitis; agere causam
einen SProccfi führen, obtiuere gewinnen, per-
dere Berlieren =: causa cadere; c. dicere fo*
tvoH sen tem SacMjabcntcn felbjl (oft = reum
esse angcflagt fein) al» con feinem ©adjlralter,
alfe feine etcr eine» Sinteren ©ad)e führen, tettn;
causam alieujus et. pro aliquo dicere 3mt.
»er ©crirlit vertt)eitigen, ebenfo causae dictio;
quod cansam facit tie cigentIid)C SJecttäfrage
in ter Sache. ^>iercon B) überfjaupt Sache,
tic man untcrftüjt oter tetfecblet, tie gartet,
ta8 3ntereffc: nemini in illa c. Studio con-
cessit; inclinatus in causam plebis; causam
foederis egit (»gl. A.) fr fptad) für teil Irat=
trat. C) = tcr üluftrag, ta» @cfd)dft, dare
alicui causam, qui missi erant super eadem
c. D) = düstre Sage, 33crb. ältnifi, Um =
flaute: in eadem c. fuit Cato, in meliore c.
erat R. E) = grtunt fcfeaf Hncrljältni^,
Sßerbintung: omnes cc. (93eranlaffungen jur
Srcuntfctaft) et necessitcidines mihi cum illo
intercedebant; ratio et c. mihi est cum
illo.
Causärius, adj. [causa] 1) »c. miles
(Soltat, ter JJtanfjieit oter SScrftümmelung all
Urfad)« ongeben fann, Warum er tf» ^ricg*=
fcttnflc» tntljobcn fein mup (jic^e causa I. B.), Cavea
tifuflunfäbig. 2) (@vät.) ta« 6in;m ©riint jur
Sntfcimttiguiig giebt, fd)lräd)lid), Irdnflid),
corpus, partes.
Causia, ae,/. [xotxri'«] (SBorflaff- u. Spät.)
ein wcijior breitfräinvigcr ^ut.
Causldicus, i, m. [causa-dico] ter «a4 =
Walter, ?lti'ocat (gew. tterädjtlicb,, ton 3mc.,
ter für Q>)c\t tetet.
Causif leor, depon. 1. [causn-facio] (fei« ,
teu, sjjcrfiafi. unt Spät.) einen ©vunt »er«
fd)ü$cn, angeben.
Causor, depon. 1. [causa] (meift Spat.)
all SBorivanb angeben, Borfd;ü$cn, va-
letudinem ; c. se consulere velle, equos cor-
rumpi; c. quod ille non sit secutus.
Caussa u. f. tu., fiff" causa u. f. ro.
Causüla ; ae, f. deminut. »ou causa.
Caute, adv. mit comp. u. sup. [cautus]
1) corfidjtig, bcb,ittfam. 2) 3"«be|". =r
mit gehöriger SictierflcIIung unt (Kaution; scrip-
tum c. ut etc. mit tet fidjciftcUcutcn iöejlim«
mung, taj u. f. n>.
Cautes, is, /. tcr raulje fpi^ige 8«!',
tcr Seifen (ogl. s.ixum, scopulus;.
Cautim, adv. [caveo] (SJortlaff. = caute 1.
Cautio, önis,/. [caveo] 1) ta« 33cftrcbcn
fid) in Mdit ju ncfjmcn, tie 'l!erfid}t, iße =
butfamf cit: hujus rei inia est c., ne tit
cinjige 3Irt, fid) in tiefer <Sad;e in Sldjt ju neb,*
meu, ift, tafe nid)t u. f. n>.; c. et diligentia.
3uäbef. A) ((Si'ni.) (mihi) cautio est ich inu^
mich in Sld't nehmen; mea cautio est tafur
muf ich, forgen (tafi (StwaS nicht gefebicht). B)
res multas cc. habet e» iji in ter Sadje Sßie»
Ic8, Wofer man fid) hüten mujj; quae non
habent cautionem ©adjeu, bei nieldjen (eine
SCerficht angeweutet werten fanu (tie man auf
ten 9Iu8gang anlommcn laffen muf); alter erat
locus cautionis ta» 3"" '"/ wotor mau fid)
hüten mufitc. 2) term. t. A) tie üorficht«*
regeln unt tcr SBciftant (gormeln u. tcrgl.),
Wcldjc tic 3lcdit8fuiitia,eii ihren dienten gaben:
praescriptionuru cautionunique praeeeptio.
B) tie Sicherheit, ©ernährIcifiung, tie
man für fid) oter SSutcre ftcUt, unt jwar a)
fdjriftlid) = 93e rfchreibuug, Chligation:
est in c. f8 fleljt in tcr Sicherbcitsurfuutc; o.
chirographi. b) = müntlid)e ißerfid)f =
rung, omni cautione devincire aliquem.
Cautor, öris, m. [caveo] 1. (PL) ter
fid) in ?lcht nimmt. 2) ter abwertet,
c. alieni periculi.
Cautus, adj. mit comp. u. sup. [caveo]
1) paus, gefiebert, ficher gcftellt: numi cc.
an fteficre Sdjultncr geliehen, res erat ei cau-
tior fein SBermeecn war fidjeret angebracht. 2)
ad. Berfidjtig, beltutfam: c. in periculis,
in scribendo; c. ad (adversus, erga) rein ali-
qaam ; (~]3eet.) c. assumere dignos im SHufneb,*
men würtiger $crfoncn.
Cävaedium, ficfje cavus.
Cävea, ae, /. [cavus] 1) ein ©ehege,
53c^dltni6 für wtltc Xhicre, c. feraruni, apum
= ter SBienenftocf. 2) terjenige Itjeil tt»
Theater«, in weitem tie 3»f*ilucr firen, tcr
3ufd)auerpla|, ta» parterre, au« terraffen»
fermigen Sifcrcib.cn bejlchcnt: c. ima oter
prima tcr $la§ ttr 3iorneE)mcrn; c. summa
zurück zum
Buch Lateinisch-Deutsches und Deutsch-Lateinisches Schul-Wörterbuch - Lateinisch-Deutscher Theil"
Lateinisch-Deutsches und Deutsch-Lateinisches Schul-Wörterbuch
Lateinisch-Deutscher Theil
- Titel
- Lateinisch-Deutsches und Deutsch-Lateinisches Schul-Wörterbuch
- Untertitel
- Lateinisch-Deutscher Theil
- Autor
- C.F. Ingerslev
- Verlag
- Friedrich Vieweg und Sohn
- Ort
- Braunschweig
- Datum
- 1891
- Sprache
- deutsch
- Lizenz
- PD
- Abmessungen
- 12.4 x 21.05 cm
- Seiten
- 832
- Schlagwörter
- Vokabular, Lexikon, Wörter, Alphabet
- Kategorien
- Lehrbücher
- Lexika