Seite - 47 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Band 2/2016

Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016 Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış 47 Savaş sonlansa da yıkıntıların yaşandığı coğrafyada aynı yıkıntıların üzerine yeni bir dünya kurmak kolay olmuyor. Kurulacak yeni yaşamın yeri, başka bir coğrafyada aranabiliyor. Türkiye, belleklerde savaş travmasının içeriye giremeyeceği yeni bir vatan olarak tasarlanan ülkelerden biridir. Vatana aidiyetten uzak yetiştirilen çocuklar, başka ülkelerde yaşamak üzere gittikleri yeni vatanlarında, kendi sorumluluklarının tümünü yüklenmek üzere yeni bir yaşam kuruyorlar. Türkiye’de yaşayan ve bir Türk vatandaşıyla evli olan 1945 doğumlu Christina Adlung- Roa, vatan kavramının kendisine ne ifade ettiğini şöyle açıklıyor; “Biz vatan duygusu olma- dan büyüdük. Bütün olan bitenden sonra Alman olduğumuzdan utanmamız gerekiyordu. Bir vatan duygusu bize hiç aşılanmadı ki” (Grütjen vd., 2010, 43). Türk erkeklerle evlenerek Türkiye’de yaşamını sürdüren birçok Alman9 kadın bulunuyor. Türk erkeklerle evlenerek Türkiye’ye gelmeleri, kadınların geçmişlerine bir süreliğine mesafe koymalarına yarasa da kadınlar, çocukların10 doğmasıyla aile tarihine daha fazla uzak duramı- yorlar. Türk erkeklerle evlenerek Türkiye’ye gelen Alman kadınların11 aile tarihine sessiz kalarak onu yok sayma girişimi, geride kalan karanlık günlere karşı bir tür terapi işlevi görse de yeni “yuva”da doğan çocukların bu belleği sorgulamaya başlamasıyla sessizlik son buluyor. Görüş- tüğüm iki erkek kardeşten küçük olanı, annesinin aile tarihlerine karşı geliştirdiği “yabancı- laşma” stratejisini, “geçmişinden kopan kayıp gençlik” olarak tanımlıyor: “Annemle babam 1961 senesinde, annemin Türkiye’ye gelmesi ile tanışmışlar. Annem çocukluğundan beri Türkiye, Arap ülkeleri gibi değişik dünya hayali içinde büyümüş old- uğunu söylüyor. Çocukluğu ve ilk gençliği, tamamen Almanya’nın o karmaşık dönemi içerisinde geçmiş. Kayıp Gençlik tarzı bir gençlik. Gemide yaşamışlar, Amerikan askerleri- yle araları iyiymiş. Anneannem gemide Amerikan askerlerine müzik yaparmış. Amerikan askerleri onları çok severmiş. Anneannem müzisyen değil ama müzik yapmayı, gitar çal- mayı biliyor. Öyle enteresan. Diyeceğim şu ki annem belli bir ülkeye bağımlılık olmadan ve Almanya’da belli bir amaç gütmeden yetişmiş. Zaten küçük yaşta gezmeye başlamış. Ne yapacağım ne edeceğim diye sağda solda dolanırken Türkiye’ye yolu düşmüş. Türki- ye’de geçmişi ile bağlantılarını koparmış, yeni bir dünyaya gelmiş. Böyle bir kayıp geçmiş”. (M.Y., erkek, 47, annesi Baden-Württemberg eyaletinden) 9 Türkiye’deki Almanların sayısı, birçoğu yabancı istatistiklerine yansımadığı için net olarak bilinmemekte- dir. Bunun nedeni, Türk kökenli Alman vatandaşlarının çifte vatandaşlığa veya Mavi Kart (sadece Alman vatandaşı olan Türk kökenliler alabilir) denilen resmi kimliğe sahip olmaları ve Türk kökenli olmayan Alman vatandaşlarının çoğunun turist vizesiyle giriş-çıkış yapmalarıdır (Pusch 2013, 126, 128). Bir araştırma, Tür- kiye’deki Alman sayısını, 2007’de yapılan sayıma dayandırarak göre 70.000 kişi olarak iddia etmektedir (Dayıoğlu 2012, 47). Kaiser ise 90.000-120.000 arasında olduğunu ileri sürmektedir. İki uluslu Almanla- rın Türkiye’ye göç etmeleri, 1980’lerde artan ekonomik ve politik liberalleşme, Türkiye’nin Avrupa Birli- ğine daimi istekli olması, Almanya’da iş bulma güçlüğü ve İslamofobi gibi nedenlerden dolayı artmaktadır. Sonuçta Almanya, 2008’den beri özellikle Türkiye’ye göç almaktansa göç vermektedir (2012, 103-105). 10 Türk-Alman karma evliliklerden doğan çocuklar ise, Türkiye’de bulunan Alman vatandaşlar arasında ayrı bir grup teşkil etmektedir. Bu çocuklar genellikle çifte vatandaşlığa sahiptir ve o nedenle Türkiye’de yabancı istatistiklerinde yer almazlar. Bu grubun üyelerinin sayısı da karma evliliklerin artmasına bağlı olarak sürekli artmaktadır (Pusch 2013, 128). 11 Görüştüğüm kişilerin anneleri oransal olarak bakıldığında Türkiye’ye, Almanya’nın şu eyaletlerinden gelmiştir: Baden-Württemberg (%17,8), Kuzey Ren-Vestfalya (%17,8), Hessen (%11,1), Aşağı Saksonya (%11,1), Berlin (%11,1), Bavyera (%11,1), Saksonya (%6,7), Hamburg (%6,7), Schleswig-Holstein (%4,4) ve Bremen (%2,2).