Seite - 51 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Band 2/2016

Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016 Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış 51 Anlatılarda, kişisel/ailevi hikâyeler ile ulusal tarih arasında koşutluklar kurulduğu görülmek- tedir. Aidiyet ve Alman kimliği, “ulusal çaba” motifi ile pekiştiriliyor. Kimlik kurguları, ilerle- meci ve modernleşmeci bir anlayış çerçevesinde gerçekleştiriliyor. Bu, aile eğitimi ve aktarımı ile ilişkilendirilebilir. Kişisel güçlenme ile ulusal güçlenme arasındaki uyum dikkate değerdir. Bu noktada Louis Althusser’in (2000) ailenin, devletin ideolojik aygıtı olduğuna dair vurgu- sunu hatırlamakta fayda vardır. Aktarım, oluşan ve sürdürülmesi gereken bir tarihtir. Buna göre aile içinde daha genç kuşaklara yapılan aktarımlar, sosyal gruplara aidiyet geliştirme olanağı sağlayarak toplumsal sürekliliği sağlar (Lahaye vd., 2011, 9, 18, 40). Aile, kişiyi ulus kimliğe bağlayan bir mekanizmayı işleterek kuşaklar boyu işlevselliğini sürdürmektedir. Burada mücadeleci, üretken ve güçlü kadın öznesinin kuruluşuyla ilgili anlatılar da dikkat çekmektedir. Neyzi (2014, 2), bellekle ilgili yaptığı çalışmalardan yola çıkarak, yaşanan travma- ların modern öznenin kendini tanımlama sürecini etkileyebildiğini savunur. Savaş sonrası bir yandan aile üyelerinin yeniden buluş(ama)maların neden olduğu kaybolan baba figürü diğer yandan ise savaştan güçlenerek çıkmayı başarabilmiş güçlü anne figürü, sonraki kuşakların yetiştirilme tarzını önemli oranda etkilemektedir. Türk-Alman kuşağın kendini tanımlarken bu kadın tipinin güçlü yönlerini kendilerinde de görebilmesi, önceki kuşakların ürettiği özne figürlerinin, sonraki kuşakların kimlik kurgularındaki yerini görebilmek açısından çarpıcıdır. Bir başka ifadeyle savaş belleği, Türk-Alman kuşağın, kendi habituslarını dönüştürebildikleri ve kimliklerini yeniden kurgulayabildikleri kültürel bir kazanca dönüşmüştür. Sonuç yerine Makalede, Türk-Alman kuşağın, yaşadıkları ötekileştirme ve kimlik krizlerinin, Alman ailelerinin İkinci Dünya Savaşı ile ilgili belleklerine ilgilerini pekiştirdiği görülmektedir. Bu kuşağın savaş belleğiyle kurdukları ilişki, kendilerine aktarılanları benimse(me)me ve kendini gerçekleştirme halleriyle ilgili fikir vermektedir. Görüşmecilerin aktardığı savaş belleğinin içinde, savaşın, doğrudan yaşayan kuşaklar açısından kayıp ve acı, sonraki kuşaklar açısından ise içinden çıkılması gereken bir travma anlamına geldiği görülmektedir. Savaşla karşı karşıya gelen kuşakların, yarattığı travmalar nedeniyle savaşın içinden tam olarak çıkamadığı da dikkat çekmektedir. Türk-Alman kuşak, annelerini savaş travmasından çekip çıkarmaya çabalarken kendilerini de bu travmanın dışında tutmanın yollarını aramaktadır. Travmanın içinden çıkmak, bugüne kazandırdıklarını göre- bilmekle mümkündür. Savaştan kazanılanlar, yaşamı geliştirme ve kendince kaliteli hale geti- rebilme çabalarına katkı sağlamaktadır. Türk-Alman kuşak, savaş belleğini, bastırılsa da güçlenmenin dayanağı olarak görmekte- dir. Bu kuşağa göre, uzun yıllar Almanya’da yaşadıktan sonra ikinci vatanda yaşamaya gelen anneleri, Türkiye’ye ilk geldikleri yıllarda karşılaştıkları zorluklarla yalnız başına mücadele ederken savaş belleğine sansür uygulasalar da ailelerinin tecrübelerini kendilerine rehber ve güç kaynağı olarak görmüşlerdir. Kimliğin kuşaklar boyu yeniden üretiminde, savaş deneyiminin kendisi ve aile içi eğitim etkili olmuştur. Sonraki kuşaklara aktarılan travmatik miraslar, görüldüğü gibi kuşaklar öte- sinden çok farklı okunabilmektedir. Farklı kültürel kimlik içerikli habituslara sahip olmak, aktarılan mirasın travmatik taraflarını törpülemeye yardımcı olabilmektedir. Türk-Alman kuşak, savaşı, ebeveynleri gibi kayıp ve zorluk çerçevesinde anlamlandırmaktan öte içinden