Page - 44 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Volume 2/2016

44 Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış “Karneyle dağıtılan yiyeceklerden diğerleriyle beraber eşit olarak alıyorlar. Geceleri ve bombalama zamanları sirenler çaldığında sığınaklara kaçıyorlar. Annem en ufaklarından biriydi. O zaman annem beş-altı yaşında. Annemin bir anısı var. Bir gün hep beraber toplu taşıma aracında gidiyorlar. Adamın bir tanesi söyleniyormuş; Bu işin sonu ne olacak, hiçbir şey satın alamıyoruz, hiç paramız yok?. Annem de, kimsenin parası yok ama benim babamın parası var demiş. Babam çok utandı ve bana da çok kızdı diyor. Açlık çekmiyorlar ama yine de savaştan etkileniyorlar”. (S.K., kadın, 52, annesi Baden-Württemberg eyaletin- den) Kentlerin bombalanması, buralarda yaşayan Almanların önemli bir kısmının göç etmesine de neden olmuştur. Eric Wolf, köylerin, savaş ve iktisadi buhran dönemlerinde kentlerde ve sınai merkezlerdeki insanlara büyük sıkıntı veren tahrip ve saldırılardan korunabilecek güvenli yerler olduklarını işaret etmiştir. Wolf’un bu tespitinde, köylülerin, toprak ve ürün yetiştirme kapasitesi kendi denetiminde olduğundan hem özerkliğini hem de hayatta kalma kapasitesini kendi elinde tutması önemli bir rol oynamaktadır (2000, 38). Almanya’da savaş sırasında köy- ler, orta sınıf kentli Almanların sığınağına dönüşüyor. Eşleri askerde olduğu için yalnız kalan ve evleri bombalanan Alman kadınlar, çocuklarıyla birlikte güvenlik nedeniyle savaşın henüz ulaşmadığı köylere sürülüyor. Kadınlar köylere göç ederken savaştan anılarını ve geleceklerini kurtarmaya çalışıyorlar: “Anneannem biraz dominant ve asi bir insandı, kızken de öyleymiş. Anneannem askerler onları sürerken demiş ki; Ben yine daha iyi durumda olduğumda siz yine kir yiyecek- siniz. Yani askerlere, siz çok kötü durumda olacaksınız, ben zaten ileride çok iyi durumda olacağım, siz halinizi göreceksiniz gibi bir şey demiş. Normalde insan böyle yapmaz. Yani oradan sizi süren askere laf atmazsınız. Bunları demiş ama askerler bir şey yapmamışlar. Herhalde gülmüştürler. Anneannem ve kız kardeşi, dikenli tellerden gece geçip, eve dönüp aile fotoğraflarını almışlar. Anneannem tabi ki, ileride sabun fabrikasını yeniden kurmak için fabrika planlarını da almış”. (V.Y.T., kadın, 29, annesi Kuzey Ren-Vestfalya eyaletin- den) Kentlerdeki bombalamalardan kaçan kadınlar, köylerde tahmin etmedikleri kimi hesaplaşmalarla karşı karşıya kalıyor. Köylülerle yaşadıkları tecrübelerde açlık, kötü muamele ve üzüntü dikkat çekiyor: “Dedem Sibirya’da esir düşüyor ve kayboluyor. Anneannem iki çocuğunu ve doğan yeni bebeğini kucağına alarak kaçıyor. Alman köylülerin çiftliğine sığınıyor. Alman halkı içerisinde köylülerin, şehirlilere karşı bir husumeti olduğu savaşta ortaya çıkıyor. Köylere sığınan şehirli Almanlar, köylü Almanlar tarafından pek hoş karşılanmıyor. Çok eziyet çektiriliyor. Anneannem patates tarlalarında çalışıyor. Bir ara öyle bir aç kalıyorlar ki, gal- iba bir çuval pancar için yanında götürdüğü köpeğini çiftçiye veriyor. Teyzemi, dayımı ve annemi pancarla doyurabilmek için”. (B.B., erkek, 48, annesi Hamburg eyaletinden) Savaş yıllarında evlilik, savaşla baş etme stratejilerinden biri olarak görülmüştür. Köylere sığınan kentli kadınlarla köylü erkeklerin bir araya gelmeleri, sürtüşmelere karşılık evlilikle de sonlana-