Page - 46 - in Mobile Culture Studies - The Journal, Volume 2/2016

46 Mobile Culture Studies. The Journal 2 2016Oya Topdemir Koçyiğit | Savaşın torunları : Travmatik belleğe kuşaklar ötesi bir bakış laştırma işi ise öldükten sonraya bırakılıyor. Bu kaygı, hayatı garantileyerek sürdürmenin bir sigortası haline dönüşüyor: “Annem, babamla tanışınca o yönettikleri şirket batmak üzereymiş. Babam demiş ki, o şirketi kurtarabilirim. Gerçekten de kurtarmış. Sonra dedem demiş ki ben vefat ettiğimde bu şirketi size bırakacağım, diğer mal varlıklarımı başka şekilde dağıtacağım ama bu şirket mutlaka sizin olacak. Ama o travma, anneannemin hep üzerindeymiş. O travmayı hep yaşıyormuş. Ben bir gün yine aç kalacağım, sokakta kalacağım, dileneceğim, herkes her şeyimi alacak ve ben ortada kalacağım diyormuş. O yüzden dedeme demiş ki sen öldükten sonra önce her şey bana kalacak, sonra çocuklarıma kalacak. Anneannem dedem ölmek üzereyken vasiyeti dedeme değiştirtmiş. Çocuklarına vasiyetten çekilme kağıdı imzalat- maya kalkışmış. O travma tabi ki sürekli etkilemiş, annemi de çok etkilemiş ve hala etkili- yor. Anneanneme bu yüzden kızıyorum. Annem hala mahkemelerde uğraşıyor”. (V.Y.T., kadın, 29, annesi Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinden) Burada görüşmeci, annesinin mirasla ilgili “mağduriyetini” iki ayrı kuşağın perspektifinden bakarak anlamaya çalışmaktadır. Bunlardan biri, anneannesinin savaş travmasını abarttığı yönündedir. Diğeri ise annesinin, anneanneyi yeterince iyi anlayamamasıdır. Bir başka ifade ile üçüncü kuşak, kendinden önceki iki kuşağı, -savaş öncesi benzer travmatik tecrübeleri diğer Alman ailelerin de yaşamış olması, savaş sonrasında da ikinci kuşağın Almanya’nın nispeten refah bir döneminde büyümesinden dolayı- birbirlerine karşı yeterince samimi bulmamaktadır. Savaşın bir başka etkisi, birinci kuşağın dinle arasına mesafe koymasıyla ilgilidir. İnsanın yok etme gücü, Tanrı’nın gücünü ve dinin gerekliliğini sorgulamaya yöneltiyor. Birinci kuşak, dinin savaş sırasında işlevsizliğine işaret ediyor. Bu kuşağın çocuklarına8 din öğretisi, kendi- lerinin dinle olan ilişkisine benzerdir. Buna karşılık çocuklarının dinle kuracakları ilişkiye doğrudan müdahale etmiyorlar: “Anneannem Katolik. Savaş çıktığında 16 yaşındaymış. O zamana kadar tutucuymuş. Kili- seye gidermiş vb. Savaş çıkınca ve bütün bu olaylar olunca, tüm bunlar Tanrı’nın işiyse benim bu Tanrı ile ilişkim kalmasın demiş. O günden sonra ne dedemin ne de annean- nemin dinle pek alakası olmamış. Dolayısıyla annem de öyle büyümüş. Yani kiliseye de gitmezmiş”. (Y.O., kadın, 36, annesi Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinden) Birçok Alman aileyi yerinden eden savaş, herhangi bir alana aidiyet bağı kurma anlayışını da değiştiriyor. Savaş sırasında ve sonrasında birçoğu hayatının ilk yıllarında olan ikinci kuşak kadınlar, tam da büyüme çağında büyük bir kıtlığa maruz kalıyor, eğitim ve sağlık gibi birçok haktan mahrum kalıyor. Küçük yaşlarda savaşı içeriden yaşamak o “eve/vatana/yuvaya” olan mekânsal aidiyet anlayışını sarsıyor. Aileler, benzer sorunları yeniden yaşamasını önlemek üzere çocuklarını “güne odaklı” yetiştiriliyor. Buna göre yaşam, daha iyi koşullar sağlayan yerlerde geçirilmelidir. Aileler, küçük yaşlardan başlayarak gelecekteki yaşamını kuracağı yer konu- sunda insiyatifi ve sorumluluğu çocuklarına bırakıyor. Savaşı içerden yaşayan birinci kuşak, kızlarını “kendine bir çare bul” şeklinde öğütlerle büyütüyor. 8 Görüştüğüm kişilerin anneleri arasında, Protestan olanlar da Katolik olanlarla da bulunmaktadır. Görüşme- cilerin anlattıklarına göre aileler nispeten dindar bir hayat sürmüyor.